Tekstet e fundit

Tuesday, September 20, 2011

Kriza Greke dhe efektet e saja në Maqedoni


Kriza Greke dhe efektet e saja në Maqedoni
Periudhat të cilat i kalojnë dy shtetet fqinje, Maqedonia dhe Greqia janë të ndërlidhura me dy pika të përafërta, njëra është politike-diplomatike që ka të bëj me emrin e tjetra është ajo ekonomike. Në fillim të vitit 2008 filluan krizat bankare dhe tregjeve financiare, që për barrë kishin shtetet që të menaxhojnë këto kriza, por këto kriza vazhduan duke futur  në recesion shumë shtete të BE-së , kurse disa shtete u ngulfatën më tepër me borxhin publik. Anëtarët më stabil të BE-së vazhdimisht kritikonin dhe udhëzonin  për ulje të shpenzimeve publike dhe për të formësuar masa mbrojtëse dhe preventive për të ndalur vazhdimsinë e recesionit. Greqia ishte shteti i parë që u fut në sprovën e borxhit publik për të cilën filluan edhe “dridhjet” e Eurozonës.  Rritja e borxhit publik në Greqi ishte një humbje për qeverinë greke, por nga kjo krizë përfituan disa institucione financiare. Por cili është interesi i Maqedonisë në këtë krizë  ? Edhe pse në segmentin zyrtar qeveria e Maqedonisë pret “ me padurim” rimëkëmbjen e ekonomisë së Greqisë, por në aspektin politik i konvenon kjo gjendje e Greqisë për shkak të emrit. Rasti i problemit të emrit ka ngadalësu mardhëniet ndërmjet këtyre dy vendeve kurse kriza financiare ka kapluar investitorët grek të cilët janë pasiv në këto tre vitet e fundit në Maqedoni.  Pas krizës së borxheve Greqia ka ulur investimet direkte në Maqedoni, kurse nga ana tjetër eksporti i Greqisë nuk varet shumë nga Maqedonia, pasi Greqia ka një treg të gjërë per eksportin e saj psh. 11.11% në Gjermani, 11,5% në Itali, pastaj Bullgari, Qipro dhe Turqi. , pra në vendet me të cilat është levërdia më e madhe ekonomike e Greqisë nuk bën pjesë Maqedonia. Maqedonia  në kohën e VMRO-së së Georgivskit  lidhej në sektorin e investimeve dhe eksport-importit me Bullgarine dhe Greqinë, kurse pas ndryshimeve rënjësore në politikën e VMRO-së, ky sektor u drejtua nga veriu, që Maqedonia këto vitet e fundit raportet ekonomike i zhvillon me Sërbinë dhe Malin e Zi, kurse Greqia rënditet e pesta nga vendet që Maqedonia eksporton të mira dhe shërbime.  Për momentin kur Maqedonia dhe Greqia përballohen me problemin e emrit, qeveria e Maqedonisë ka luajtur një rol “pozitiv” në orientimin e “varësisë” së ekonomisë nga Greqia, por pasojat e këmbëngulsisë në cështjen e emrit do të jenë të rënda.  Nëse Maqedonia vazhdon në këtë rrugë, problemi me emrin edhe njëher do na largojë nga BE kurse nga ana tjetër Greqia nuk është e varet nga gjendja e ekonomisë së Maqedonisë, pasi pozita e saj gjeografike si dhe statusi i saj në organizatat ndërkombtare i jep përparsi luksi në raport me politikën dhe gjendjen e Maqedonisë. Prandaj, neglizhenca dhe distancimi nga Greqia, Maqedonisë mund ti kushtojë me shumë se përfitimi që mund të ketë me emrin.
Nga disa pika referimi të interesave ekonomike të Maqedonisë që ndërlidhen me ekonominë e Greqisë por edhe ndryshimet që janë bërë dhe orientimi i politikave ekonomike me Sërbine dhe Malin e Zi, ne shqiptarët jemi në nje distancë te largët levërdie. Prandaj, nëse gjendja e Greqisë i konvenon maqedonasve dhe insistimi i tyre për mos zgjedhje të problemit të emrit është më i rëndësishëm, atëherë ne shqiptarët në Maqedoni duhet të insistojmë në dy variante. E para të kerkohet me ngulm një treg i përbashkët kombtar, Shqipëri-Maqedoni-Kosovë dhe të krijohet një zone ndërshtetërore ekonomike me anë të marrëveshjeve ekonomike të zbuten masat e bashkëpunimit rajonal qe të stabilizohet edhe ekonomia e Maqedonisë Perëndimore ose  variant i dytë, pozita dhe opozita shqiptare në Maqedoni të insistojnë me ngulm më serioz në zgjedhjen e problemit me emrin që të përshpejtohet procesi integrimeve euro-atlantike.
Ali Maksuti

http://zhurnal.mk/content/?id=201192212819

Saturday, September 10, 2011

Marsejë: G7 kërkon përgjigje ndaj frikës së recesioneve


Marsejë: G7 kërkon përgjigje ndaj frikës së recesioneve
Në parim të shtatë vendet më të industrializuara kanë të njëjtin qëllim: kthimin e besimit. Ministri amerikan i Financave, Timothy Geithner shkruan në gazetën Financial Times: "Duhet bërë më shumë për të dëshmuar se qeveritë janë në gjendje të evitojnë një rënie të sërishme ekonomike."
Marsejë: G7 kërkon përgjigje ndaj frikës së recesioneve






Ministrat e financave dhe presidentët e bankave qendrore të shtatë vendeve më të industrializuara, zhvillojnë në Marsejë të Francës konsultimet për masat që duhet ndërmarrë për rimëkëmbjen ekonomike

Në parim të shtatë vendet më të industrializuara kanë të njëjtin qëllim: kthimin e besimit. Ministri amerikan i Financave, Timothy Geithner shkruan në gazetën Financial Times: "Duhet bërë më shumë për të dëshmuar se qeveritë janë në gjendje të evitojnë një rënie të sërishme ekonomike."

Ministri amerikan nuk flet në këtë rast për vendin e vet, por për Evropën - ndonëse SHBA-ja ka humbur notën më të mirë të kreditimit. Në sektorin ekonomik duket se një marrëveshje transatlantike është shumë e domosdoshme dhe gjithnjë e më urgjente.

Pritet rënie ekonomike në Gjermani

Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim, (OECD) ka paralajmëruar nga mundësia e rikthimit të recesionit në vendet më të zhvilluara. Pier Carlo Padoan tha se Gjermania mund të shënojë në tremujorin e katërt të këtij viti një rënie prej 1,4%. "Ajo që shohim ne është rënia e besimit në sektorin privat, në tregje dhe në sektorin e biznesit. Kjo për shkak të një politike të paqartë afatshkurtër dhe afatmesme."

Në Paris dhe Berlin këtë javë po mbahen këshillime për ndihmat e Greqisë dhe buxhetet e këtyre vendeve. Ministri francez i Financave, që do të jetë nikoqir i takimit të G7-s ,François Baroin tha: "Sa i përket rritjes ekonomike, të gjithë partnerët së bashku duhet të diskutojmë dhe të gjejmë zgjidhjet më të mira për të vazhduar zhvillimin, për të hapur vende të reja pune dhe për të kthyer borxhet."

Borxhet do të trajtohen edhe në një takim tjetër, kur të bëhet fjalë për rolin e bankave. Ministrat e financave të G7-s dhe presidentët e bankave qendrore duan të hartojnë një listë prej 28 bankave të rëndësishme për sistemin financiar. Në rast rrezikimi të këtyre bankave, do të përdoreshin të gjitha mjetet për t'i shpëtuar ato.

Europianët të pakënaqur me FMN

Një temë shumë e ndërlikuar është edhe Fondi Monetar Ndërkombëtar. Evropianët nuk janë të kënaqur me kërkesën e FMN-së që kapitali i bankave evropiane të rritet në 200 miliardë. Minsitri gjerman i Financave Wolfgang Schäuble tha në Bundestag: "Ne mendojmë se vlerësimet për domosdoshmërinë e kapitalit të ri të bankave evropiane janë të tepruara. Këtë do ta trajtojmë edhe në takimin e G7-s në Marsejë"

Ekspertët e OECD-së janë të mendimit se ministrat e G7-s duhet të dërgojnë mesazh se në rastin e problemeve do të reagojnë shumë shpejt dhe se do të kujdesen për buxhetet dhe reformat në vendin e tyre. Ata mendojnë se Gjermania mund të shërbejë si shembull i mirë për frenimin e borxheve dhe reformat e bëra në disa sektorë.


Wednesday, September 7, 2011

Forreign Policy: Loja Islame


Forreign Policy: Loja Islame



Muhammed El-Baradei (Laureat i Çmimit Nobël) lidhet me Lëvizjen politike islame “Vëllezërit Muslimanë” për reformat në Egjipt.
Politika të ofron shpesh hapa të çuditshme në jetë. I tillë është edhe rasti i Muhamed El-Baradei, Laureat i Çmimit Nobël, që do të jetë kandidat për president të ardhshëm i Egjiptit dhe i cili ka zgjedhur forcën politike islame në Egjpit “Vëllezërit Muslimanë”.
Nga dhjetori i vitit 2009 që kur lëshoi postin e Drejtorit të Përgjithshëm të Organizatës Ndërkombëtare për Energji Bërthamore (IAEA ), 67 vjeçari El-Baradei i është futur politikës elektorale në vendin e tij në  Egjipt.
Në zgjedhjet presidenciale të 2011 në Egjipt, El-Baradei mund të paraqitet si kandidat potencial për president të vendit në frontin e opozitës. Megjithatë oferta presidenciale e Muhammed El-Baradeit, është një e “shtënë” serioze për politikën në Egjipt.
Por edhe pas gjithë kësaj, sistemi politik në Egjipt posedon nje jurispondencë të manipuluar nga presidenti aktual Hosnee Mubarak dhe dinastia Mubarak. Hosnee Mubarak edhe pse vetë i sëmurë mund të vazhdojë pozitën e tij presidenciale edhe pas 29 vjet sundimi, ku në fund ka shumë gjasa që sundimin të trashëgoj djali i tij, Gamal, që shihet si trashëgimtar i fronit të Presidentit.
Kandidatët e jashtëm do ta kenë vështirë të tejkalojnë këtë ”dry” për shkak të ndryshimeve kushtetuese që janë bërë para tri viteve, e të cilat ndryshime parashikojnë që kandidati të propozohet nga partia e Mubarakut ose kandidati të jetë i angazhuar në një parti politike që njihet së paku për pesë vjet.
El-Baradei nuk plotëson asnjërin kusht. El-Baradei ka edhe një problem më fundamental, atë të zonës elektorale. Pavarsisht apelit të tij të brendshëm, ai është një prej juristëve më të njohur të Kajros, por mungesa e tij në jetën egjiptiane për shkak të angazhimit në arenën politike ka bërë shumë në jetën e tij në një kënd tjetër të veprimit.
Në qoftë se El-Baradai ish-drejtori i IAEA-së, mund të kalojë të grumbullojë vota nga njësitë elektorale, ai mund të paraqitet vetëm si simbol por jo edhe si burrë shteti.
E gjithë kjo është për të shpjeguar lojën që ka nisur El-Baradei me Lëvizjen kryesore islame në Egjipt “Vëllezërit Muslimanë”. Nga fundi i shkurtit, në Kajro El-Baradei u takua me krerët e disa partive politike për të themeluar aleancën “Aleanca Kombëtare për Ndryshim ” që është një grup i partive opozitare nga i gjithë spektri politik në Egjipt.
Lëvizja “Vëllezërit Muslimanë”, Lëvizja më me ndikim në botë me idetë “radikale” islame gjithashtu morën pjesë në takimin për përpjekjet për ndryshim të organizuar nga El Baradei. “El-Baradei dhe “Vëllezërit Muslimanë” thërrasin për ndryshime në jetën politike dhe sociale të Egjiptit ” -konfirmoi për gazetarët udhëheqësi i Lëvizjes “Vëllezërit Muslimanë, Muhammed el Saad Katani.
Për El-Baradei një hapsirë e tillë politike mund të jetë një ofertë politike për një pakicë në parlament. Në fund të fundit, me kontrollin e një të pestës së parlamentit nga ana e “Vëllezërve Muslimanë”, edhe pse e ndaluar formalisht nga regjimi i Mubarakut, ka një ndikim të thellë në politikën e Egjiptit.
Megjithatë pjesëmarja në politikë e “Vëllezërve Muslimanë” nuk do të thotë moderim i politikës, por kjo është një platformë politike, e shpallur në tetor të vitit 2007, ku u shpalos një vizion islam, sipas së cilit udhëheqësia do të mbikqyret nga një autoritet fetar, përfshi të gjithë aktivitetet qeveritare.
Kohët e fundit franksioni konservator brenda “Vëllezërve Muslimanë” ka pasur akuza për spastrim të krahut reformist të Lëvizjes dhe pastaj të konfirmuar me instalimin e ultrakonservatorit, klerikut Badie Muhammed, si udhëheqës të Lëvizjes.
Prandaj, me lëvizjet e fundit, gjegjësisht krijimin e koalicionit që angazhohet për ndryshime politike, nuk dihet nëse janë te interesuar për liberalizimin e politikave apo do të vazhdojnë me po të njëjtën politkë.
Në fund të kësaj, “Vëllezërit Muslimanë” do t’i bashkojnë forcat domosdoshmërisht me El-Baradai. Në javët e fundit, regjimi i Mubarakut, duke parashikuar një sfidë serioze në zgjedhjet parlamentare të këtij viti, ka nisur një goditje për Lëvizjen, duke bërë presion mbi udhëheqësinë dhe duke shpartalluar radhët e saj.
Si rezultat i tërë këtyre reagimeve, grupi përpiqet për mbijetesën e saj politike, ideologjike si dhe agjendën qe e ka në pritje për zgjedhjet. Koalicioni i El-Baradeit i ofron “Vëllezërve Muslimanë” të mbeten të rëndësishëm në skenën politike të Egjiptit duke izoluar regjimin e Mubarakut.
Pra, lojtari më i ri i politikës së Egjiptit tani përballet me një rebus të rëndësishëm. Angazhimi i zëshëm i El-Baradeit në politikën pluraliste të Egjiptit ka aritur të bëj një ndryshim kolosal që nuk ka ndodhur këto vite në politikën e Egjiptit, pra, të nxisë një rrugë tjetër, më të besueshme se ajo e Mubarakut.
Por nëse oferta e tij, mbaron në bashkëpunimin me “Vëllezërit Muslimanë”, mund që në fund të përfundojë vetëm si një shpëtimtar i opozitës së Egjiptit.
_________
Përktheu nga anglishtja:
Ali Maksuti

Greqia, emri dhe ne shqiptarët

Greqia, emri dhe ne shqiptarët

Ali MAKSUTI

Krizat bankare që kapluan botën vitin e kaluar sollën tronditje në tregjet financiare,kurse këtë vit krizat ekonomike sjellin tronditje në shtete. Vitin e kaluar, kur filluan krizat financiare, qeveritë e vendeve të zhvilluara dhe ato në zhvillim ndihmonin të ruajnë ekonominë e botës. Kurse tani ata janë problemi i ekonomisë së botës. Liderët europian luftojnë që të largojnë fatkeqësinë e madhe financiare që ka kapluar euro-zonën. Kohët e fundit sytë e Europës janë kthyer nga një shtet Ballkanik, pra nga Greqia, e cila shihet si shteti i parë që mund të largohet nga Euro-zona dhe do të ishte shteti i parë që do të bënte një hap të tillë nga shtetet e BE-së. Kjo gjendje e rëndë e Greqisë i shkon për shtati Maqedonisë që ka problemin me emrin. Problem i cili disa herë i hapi probleme Maqedonisë, e para ishte mos anëtarësimi në NATO dhe mos marrja ftese për bisedime për integrimin në BE. Të dy dështimet si pasojë e këmbënguljes së qeverisë së Maqedonisë i sollën probleme bazë qytetarëve, të cilët edhe njëherë u bënë preh e politikës së dështuar të qeverisë. Gjendja e rëndë ekonomike e Greqisë shfrytëzohet nga qeveria e Maqedonisë për të shtyrë problemin e emrit për një zgjidhje të mëtutjeshme. Tendecat për të krijuar një qeveri të zgjeruar, kryeministrit Gruevski i dështuan, që mendonte të shpërndante fajin. Edhe dëshira për një referendum për emrin ishte i pakapshëm, si për vendin edhe për faktorin ndërkombëtar. Dhe tani për të shfrytëzuar këtë gjendje të rëndë të Greqisë dhe për ti shtuar edhe një arsye më të madhe mos zgjedhjes së problemit me emrin, qeveria po përgatitet për zgjedhje të parakohshme, të cilat normal shkojnë në favor të partive politike por janë në dëm të qytetarëve. Kriza e emrit për Maqedoninë ka hapur telashe të mëdha. Kryeministri për të larguar vëmendjen e faktorit të brendshëm shqiptar dhe atij ndërkombëtar nga problemi me emrin bën veprime joracionale, siç është projekti Shkupi 2014 dhe nxitjen e një urrejtje të re, atë ndërfetar, që nga kjo gjendje të përfitoj nga gjithë anët vet qeveria. Problemi sllavo-ortodoks tani më dihet, por cili është problemi i shqiptarëve në Maqedoni që heshtin për emrin në favor të ngecjeve të integrimeve euro-atlantike apo duhet menduar për një veprim të tretë ? Heshtja e vazhdueshme e shqiptarëve i krijon hapësirë manipulimi taborit sllav që të tregojë synimet e qeverisë, nëse është për integrimet euro-atlantike apo insiston në bllokun e vdekur lindor. Edhe kjo mund të vlerësohet e arsyeshme, pas deklaratave të kryeministrit se mos anëtarësimi i Maqedonisë në NATO nuk është fundi i gjithëçkahit. Mos shpejtimi i procesit së zgjedhjes së problemit me emrin, Maqedonisë do ti kushtojë shumë, ku shqiptarët të cilët janë të orientuar më nga perëndimi, do të mbesin preh e mendimeve dhe ideve mesjetare të sllavo-ortodoksëve. Këto veprime veç më e kanë izoluar Maqedoninë, jo vetëm me faktorin ndërkombëtar por edhe me vendet fqinje, ku fqinjësia e mire është një ndër kushtet e integrimeve euro-atlantike. Detyrimi i përfaqësuesve ndërkombëtar për të bindur faktorin shqiptarët që të jenë më të zëshëm në problemin me emrin është edhe një diskurs se faktori politik shqiptar është shumë pak i zëshëm, ose aspak në zgjedhjen e problemit me emrin. Këto elemente tregojnë se veprimi politik shqipëtar ose nuk përfillet nga pala tjetër ose është preh e interesave të ngushta karshi një problem më madhor. Zgjedhja e çështjes së emrit do të ç’bllokonte shumë procese afatgjate për Maqedoninë si shtet dhe popullin e saj, sidomos shqiptarët të cilët kanë përcaktuar orientimin e vet politik dhe social. Por, problemi bazë është zëri politik i anës shqiptare në zgjedhjen e këtij problemi, që partitë shqiptare në çdo deklaratë dalin me fjalët se duhet të zgjidhet problemi me emrin, por asnjëra parti nuk del me propozim konkret, ku edhe shqiptarët duhet të jenë vendimmarrës në emërtimin e rij të shtetit si pjesë vendimmarrëse. Kjo ndoshta vjen si pasojë që tregon realitetin se shqiptarët në qeveritë sllavo-ortodokse janë vetëm për të mbushur vakuumin karshi faktorit ndërkombëtar dhe nga ana tjetër janë vetëm vagon i dytë i trenit të cilin e orienton koka sllavo-ortodokse. Ky rezultat i kësaj është si pasojë e mos pasjes së platformave politike të partive shqiptare që do ti mbrojnë interesat e identitetit kombëtar dhe fetar të shqiptarëve në Maqedoni. Pse politika shqiptare duhet të përshpejtojë problemin me emrin është për dy arsye. E para është ai historik, sepse shqiptarët kanë më shumë hise për këtë rajon të kërkojnë një emër që do ti përshtatet edhe identitetit kombëtar të shqiptarëve në Maqedoninë dhe e dyta është përshpejtimi i proceseve euro-integruese. Heshtja politikës shqiptare karshi problemit me emrin, ndoshta për momentin e tanishëm mund të shihet si veprim pozitiv qe mos të ekzagjerohet edhe më shumë ky problem, por në një periudhë të afërt do te jetë një problem i rij që mund të paraqitet mes komuniteteve më të mëdha në Maqedoni. Sepse me marrjen e vendimeve për zgjedhjen e emrit ndërmjet palës sllavo-ortodokse dhe asaj greke e neutralizon faktorin shqiptar dhe në këtë rast populli shqiptar në Maqedoni paraqitet si komunitet brenda shtetit por jo komb shtetëformues.

http://lajmpress.com/opinion/3542.html

Ku shkojnë shqiptarët ?


image
Liberalizimi i vizave ishte një hap shumë i rëndësishëm për disa vende të Ballkanit, dhe diskriminim i disa shteteve tjera, që nuk ndodhi rastësisht.



 
Ali Maksuti

Kur zbret në aeroportet e shteteve të BE-së, kohëve të fundit do të vëresh që një numër shumë i madh i shqiptarëve nga lugina e Preshevës, Maqedonia veriore dhe aty këtu nga Maqedonia Perëndimore zbresin nga aeroplanët që fluturojnë nga Beogradi, Prishtina dhe Shkupi. Ose një pamje e njëjtë është edhe në qendrat e autobusëve që zbresin shqiptar nga po këto rajone. Po, ku po shkojnë shqiptarët ?
Duke e pare këtë realitet që ndodhën me shqiptarët pas liberalizimit të vizave më erdhi ndër mend koha e viteve të 80’ që nganjëherë më është përshkruar nga prindërit e mijë, se është koha kur shqiptarët detyrimisht detyroheshin , si për arsye ekonomike, sociale apo edhe politike të kërkojnë azil në vendet e BE-së. Apo, më ra ndërmend edhe një këngë që dëgjohej më herët “ Ku po shkojnë trenat moj nënë “, që përshkruan gjendjen e shqiptarëve në atë kohë. Por arrita të kuptoja që atëherë ishte një kohë e diskriminimit total të shqiptarëve në Ish-Jugosllavinë moniste dhe shqiptarët për një jetë më të mirë kërkonin zgjedhje tjera jashtë vatanit të tyre kur nuk i përfaqësonte askush ata në qeveri, por ç’po ndodh tani ?
Liberalizimi i vizave ishte një hap shumë i rëndësishëm për disa vende të Ballkanit, dhe diskriminim i disa shteteve tjera, që nuk ndodhi rastësisht. Ky i hap i rëndësishëm në shikim të parë, fill marrjes së vendimit për tërheqjen e vizave për këto vendet ishte si sukses i qeverive, por çka do të ishin pasojat, politikanët shqiptar nuk i parashikuan. Tërheqja e vizave për Maqedoninë, Serbinë dhe Malin e Zi ishte një sukses i dy anshëm për këto qeveritë, njëra është se në aspektin pozitiv do të shfrytëzohej për të ngrit pozitën e tyre karshi faktorit ndërkombëtar se kinse punojnë me sytë ka perëndimi dhe e dyta “ spastrimi etnik modern” i shqiptarëve. Vendet si Belgjika, Zvicra dhe vendet tjera e shohin rizik liberalizimin e vizave si pasojë e kërkesës së madhe për të udhëtuar në këto vende. Ky rrezik paraqitet deri në atë shkallë sa për Maqedoninë mund të kthehet edhe njëherë të debatohet në KE nëse duhet të kthehet vendimi për liberalizimin e vizave për këtë vend. Këto veprime, si lëvizjet e mëdha të shqiptarëve për në vendet e BE-së dhe rikthimi i vendimeve për çështjen e vizave janë si pasojë e politikë bërjes në Maqedoni. Sikur qeveritë në Maqedoni gjatë gjithë kohës të mendonin dhe të vepronin në aspektin ekonomik në nivel të drejtë rajonal, duke mos izoluar Maqedoninë Veri-Perëndimore nga investimet e ndryshme, duke paraqitur zona ekonomike vetëm në rajonet ku kanë interesa pala sllavo-ortodokse kurse pjesët tjera të izolohen në total, sikur të kishte një decentralizim më të drejtë fiskal si dhe një ndarje më proporcionale të buxhetit të shtetit atëherë nuk do të vinte si pasojë që shqiptaret të kërkonin një jetë më të mirë në vendet e BE-së siç bënin në kohën serbo-sllavistë. Këto veprime të paarsyeshme të palës shqiptare në qeveritë e një pas njëshme sollën në këtë situatë qytetarët.
Sikur veprime të tilla të ishin bërë në kohën e monizmit politik, atëherë qytetari do të ishte inferior karshi vendimeve ekonomike dhe politike në vend, por kur më në Maqedoni njihet sa ka filluar procesi demokratik gati 20 vjet, atëherë mbesim me gojë hapur a thua vallë përfillen interesat e shqiptarëve në Maqedoni në bazë të këtij procesi. Edhe atë duke u bazuar se demokracia paraqet sundimin e shumicë, ku në këtë hapësirë politike qytetari nëpërmjet përfaqësuesve të vet politik kërkon mbrojtjen e interesave të veta ekonomike,politike,fetare, sociale etj dhe në qoftë se do të veprohej realisht me atë se çfarë paraqet demokracia atëherë pasojat nuk do të ishin këto që paraqiten tani në Maqedoni, por populli shqiptar sigurisht që do të zgjidhte jetën në vend të vet që deri tani nuk është përfill nga përfaqësuesit tonë politik, pra partitë shqiptare në cilën do qeveri që ka pasur Maqedonia për 20 vjet demokraci. Sepse ne nuk flasim nga përvojat por flasim nga pasojat. Gjithsesi shqiptarët sikur të merrnin hisen e vet nga ajo se sa kanë kontribuar në buxhetin e shtetit nëpërmjet konsumit fiskal, investimet e huaja, ndarjes proporcionale të buxhetit të shtetit, një decentralizim fiskal më të efektshëm për komunat me shumicë shqiptare, sot nuk do të udhëtonin shqiptarët në vendet e BE-së për një mirëqenie ekonomike dhe sociale, por do të udhëtonin për ngritjen e kualitetit profesional apo edhe intelektual që prapë do ti shërbenin në një të ardhme po atij shteti, ku sot këtë e bëjnë shumë pak ose aspak. Pra, rrjedhimisht, me të hyrë sot në rrjedhat politike në Maqedoni, shqiptarët thjesht bien në nivelin më të ulët të rendimentit mendor, sot shqiptarët shprehen në një mënyrë të atillë, të cilën brenda sferës së interesave tona si popull jemi shumë fëminor, pra prapë kthehemi në qenie inferiore karshi vendimeve politike të cilët iu ngjasojnë vendime moniste. Këto fjalë janë tepër të rënda dhe domethënia e tyre reale është se prapë duhet shpresuar te e ashtuquajtura “ elita e zgjedhur politike “ ku gjithçka që kërkohet nga shqiptaret është të shquajnë personat që janë “po aq të aftë ” të marrin vendime në emër të popullit dhe populli të endet udhëve të BE-së.


botuar ne lajmpress.com

Çka është e rëndësishme për Maqedoninë?



Çka është e rëndësishme për Maqedoninë?




Nga Ali Maksuti



Demokracia fillet e veta i ka nga Greqia antike dhe më pastaj është diskutuar shteti ligjor në Romën e lashtë, të dyja këto kanë ndikuar në ngritjen e civilizimit të sotshëm perëndimor. Por demokracia bashkëkohore perëndimore i kushton më shumë rëndësi dhe një vëmendje të veçantë debatit rreth pozitës së gruas në shoqëri dhe grupeve ose pakicave kulturore. Feministët dhe multikulturalistët shpesh pranojnë dhe pohojnë se çështjet që kanë të bëjnë me natyrën e identitetit vetjak, nëse është e mundur të tërhiqet një vijë ndarëse mes jetës publike dhe asaj private. Në shtetet perëndimore ka ndryshuar filozofia politike, më nuk mendohet shumë rreth asaj se çfarë ndodh brenda institucioneve shtetërore se sa për marrëdhëniet ndër njerëzore, raportet meshkuj - femra, të krishter, musliman, homoseksual, emigrantë etj. Ky mendim politik ka ndryshuar edhe qasjen e veprimeve politike në perëndim. Por kjo është e nevojshme kur kërkesa e grupeve kulturore të ndryshme apo pakicave kanë arritur një nivel kur është e patjetërsueshme mbrojtje e interesave të tyre. Dhe nevoja për të debatuar rreth këtyre temave është bërë e nevojshme pasi ndikimi i pakicave në jetën publike bëhet edhe më i madh. Kjo pra është e arsyeshme. Çka ndodh në Maqedoni ? Përfaqësuesit politik të BE-së në Maqedoni sikur bëhen të shurdhër karshi politikave dhe vendimmarrjeve në disfavor të shqiptarëve dhe më e rëndësishme është mbrojtja e pakicave të homoseksualëve, që edhe sot e kësaj dite diskutohet në konferencat shkencore që kjo është sëmundje. Më paradokse është se po këto teza pranohen nga tryezat shkencore ku sundon vlerësimi i arsyes. Maqedonia qëndron para një sfide që izolon atë në integrimet euro-atlantike me problemin me emrin, dhe përfaqësuesit perëndimor nuk e shohin të arsyeshëm të bëjnë presion për zgjedhjen e këtij problemi që të çlirohet popullata nga politika izoluese që proklamon qeveria me fqinjët e saj. Njashtu një problem kyç është edhe diskriminimi fetar që bëhet në Maqedoni nga ana e politikës sllavo-ortodokse , edhe pse myslimanët në Maqedoni përbëjnë më shumë se gjysmën e popullatës, pra edhe nuk është pakice, prapë një paradoks kur shumica diskriminohet. Në Maqedoni ende popullata shqiptare thirret pakicë kur ajo kontribuon me mbi 30% në buxhetin e shteti, prapë nga ndarja e saj shqiptarët nuk marrin atë që kontribuojnë. Edhe pse në Marrëveshjen e Ohrit kishte përfaqësues nga BE prapë po këto nuk marrin përgjegjësinë të pranojnë direkte që kjo Marrëveshje ka marrë kahje tjetër dhe shqiptarët mbesin të diskriminuar. Edhe pse vet e propozuan formën e Badenterit, ajo është udhës që mos të përfillet nga VMRO-DPMN-e, prapë ata heshtin. Njashtu diskriminim ka në përpilimin e ligjit të gjuhës ku një përqindje bukur e madhe e popullit ne Maqedoni flet gjuhën shqipe nga njëra anë kurse nga ana tjetër nuk ka një dokument zyrtar të ministrive në gjuhën shqipe që të plotësoj kërkesën edhe të një populli, të themi shtetëformues. Këto janë disa çështje që vet përfaqësuesit ndërkombëtar kërkuan nga Maqedonia dhe me shumë heshtin, kurse nga ana tjetër ngritet zë që Maqedonia bën diskriminim kundër pakicave homoseksuale. Më e rëndësishme është që Maqedonia të integrohet në BE duke mos diskriminuar një grup njerëzish me sëmundje, e cila normal qe duhet gjetur udhë për tu shëruar, e jo për një popull shtet formues, kjo është ideja ndoshta e tanishme e përfaqësuesve ndërkombëtar. Në deklaratat e dhëna nga përfaqësuesit ndërkombëtar për mbrojtjen e orientimit seksual, ku tani është në debat kuvendi ligji për mbrojtje nga diskriminimi, ata më të rëndësishme në këtë ligj e shohin mbrojtjen e homoseksualizmit, e jo diskriminimet që bëhen për 20 vjet rend ndaj popullit shqiptar.
Ndoshta në një të ardhme do të kërkohet edhe ndarje proporcionale të pushtetit dhe një përfaqësi modeste edhe për homoseksualët që mos e ndjejnë veten të diskriminuar. E kjo atëherë do ti shërbej më së miri integrimit evropian dhe do të shtohen miqtë e përfaqësuesve politik perëndimor.
Këto standarde të dyshimta për natyrën e njeriut shpesh herë sjellin pasoja sociale, që në fund nuk do mundet ti del në krye as vetë ata që mendojnë se është e natyrshme diçka anormale. Motivi dhe nxitja e çështjeve të tilla mendoj që për Maqedoninë nuk janë të rëndësishme, sidomos mbrojtja e tyre me ligj. Më mirë do të ishte të përpilohet një ligj që do të shërbente për marrjen e masave preventive për mbrojtje nga këto sëmundje ose të përgatiten institucione për shërimin e tyre. E kjo jo vetëm për Maqedoninë do të ishte e rëndësishme por edhe për gjithë BE-në.

botuar lajmpress.com
19.03.2010

Drejtësia dhe multikulturalizmi


Drejtësia dhe multikulturalizmi


Nga Ali Maksuti




Në shtetet ku përbërja e popullësisë karakterizohet me grupe te ndryshme etnike, fetare dhe kulturore paraqitet nevoja e perceptimit real-politikës si një zgjedhje e arsyeshme e problemeve kyçe për të tejkaluar gjithë barierat artificiale për të aritur qëllimin final të pushtetit, pra mirëqenien e popullatës. Nëse ky nuk është qëllimi final i pushtetarit atëherë ka të drejtë Shën Agustini ku thotë “ Nëse e largojme drejtësinë, çfarë janë mbretërit( politikanët) ? – Çeta të mëdha kusarësh ! . Kusarët gjithëher në çdo të thënë, janë paraqitur grupet që sjellin disbalancë të drejtësisë dhe kjo pasqyron realitetin tek këto grupe. Pra, për të patur drejtësi në vend, ata që kanë marrë përsipër të regullojnë drejtesinë në vend duhet distancuar nga sjellja kusare ndaj popullatës. Elaborimi më i qartë i një pushtetari në raport me drejtësinë është, që ndëshkimi, shpërblimi dhe barazia të jetë e shprehur njejt me gjithë grupet etnike, fetare dhe kulturore, duke mos mohuar dhe dhënë më tepër se ajo nga e cila i takon. Në aspektin historik kjo është një përkufizim më i thjeshtë për drejtsinë. Në Maqedoni është më se e nevojshme të pranohet kjo teze në raport me gjithe grupet etnike dhe fetare, për të distancuar nga injoranca politike që është duke mbuluar realitetin në jetën e përditshme të qytetarit të këtij shteti. Nuk është aspak e moralit Islam të ndalohet ndertimi i objekteve fetare krishtere për nevojat e qytetareve te krishter në nje vend ku është i vevojshëm një objekt kulti por nuk është aspak e moralit të Krishter të përdoret makiavelizmi politik duke instrumentalizuar fenë krishtere për interesa më të gjëra politike dhe duke dhunuar kulturën e një kombi tjetër. E kjo domosdo është si rezultat i një padrejtësie të kusarëve politik, të cilët nxisin probleme ndëretnike dhe ndërfetare për të mbuluar mëkatet e veta ndaj popullit. Më e keqja është se mekatet ndaj popullit dëshirojnë ti mbulojnë me emrin e Zotit. Veprimet e vazhdueshme të politikanëve sllavo-ortodoks në raport me shqiptarët por edhe me turqit, boshnjakët dhe grupet etnike tjera muslimane që janë popuj shtet-formues të multikulturalizmit në Maqedoni, janë veprime sikur djalli që futi popullatën në zjar, po me emrin e Zotit, tani me ndërtimin e kishës kërkon të paraqitet si i devotshmi para syve te popullatës. Pra, politika destruktive në Maqedoni është indikatori i prishjeve të mardhënieve ndëretnike dhe ndërfetare në Maqedoni, ku qeveria kur dëshiron të mbuloj paaftesitë e veta për rregullimin ekonomik dhe social për mirëqenien e qytetarëve krijon klima të disfavorshme, si rasti Kalaja, por edhe shumë raste tjera. Mungesa e një serioziteti politik në Maqedoni, ka lënë anash forcimin e drejtësisë në rregullimin e mardhënieve ndëretnike dhe ndërfetare, me çka edhe i shfrytëzon për të lëvizur rejtingjet e partive politike në vend. Kjo më tepër do ti kushtoj masave të manipuluara të të rinjëve, të cilët me vetëdije apo pa të, i shërbejnë injorancës politike në vend, që është po aq destruktive për vetë të rinjtë.
 Një pikë tjetër kyçe e politikës monoetnike dhe monofetare në Maqedoni si dhe disbalancimi i drejtësisë ndaj grupeve të tjera etnike dhe fetare në vend, shërben edhe për nje arsye me tepër që vendi distancohet nga integrimet ndërkombtare, në NATO dhe BE. Kjo rrugë, më tepër e çonë Maqedoninë në izolimin ndërkombtar si dhe rajonal, me çka shteti i Maqedonisë fillon identifikimin si një shtet drejt diktatorializmit kur në botë këto të fundit janë duke rënë.



botuar ne kohaere.eu
21/02/2011

Biznesi i vogël, problemet e mëdha


Biznesi i vogël, problemet e mëdha


Nga Ali Maksuti




Gjithë faktet të një ekonomie kapitaliste, të orientuar në tregun e lirë argumentojnë se forma më e mirë për të rritur zhvillimin ekonomik është angazhimi në forcimin e biznesit të vogël dhe të mesëm. Por ku është realiteti në ekonominë e Maqedonisë ?


Sot është rëndë të fillosh të krijosh nga hiçi një korpus vlerash ekonomike në një vend të zhvilluar e më rëndë është në një vend ku problemet etnike dhe politike lëvizin me të njëjtin intezitet me problemet ekonomike. Kjo zaten është edhe problemi esencial i mos angazhimit të një gjenerate në zhvillimin e biznesit të vogël  apo të mesëm për të zbutur varfërinë ekonomike familjare. Veprimet e vazhdueshme që bën qeveria në emër të reformave më tepër vendin e fusin në varfëri sa që nxjerrin nga kriza ekonomike. Evolimin negativ  të dështimeve në sektorin ekonomik , Maqedonia gjithherë e arsyeton me recesionin global , që më tepër është një ikje nga përgjegjësia dhe një arsyetim banal se një realitet ekonomik në vend. Po të ishte e vërteta e vetme arsyetimi i vazhdueshëm i dështimeve të qeverisë  me anë të recesionit global, atëherë logjikisht qeveria duhej te vepronte njejt si vendet që i kaploi kriza, pra duke mënjanuar investimet jo profitabile publike dhe duke zëvendësuar kapitalin investues në investime profitabile. Kjo nuk ndodh. Nga ana tjetër ekonomia familjare që është thelbi i mirëqenies ekonomike të një vendi kërkon një zgjedhje për të zbutur varfërinë. Shpresa e vazhdueshme e një gjenerate se një ditë do të jenë në administratë është duke u shuar, që është fakte dhe realitet që kjo duhet të ishte shuar moti, se vendi më është një treg i lirë pune dhe aftësia për të “mbijetuar”  mund të kërkohet në një treg të lirë pune me një konkurrencë lojale, e jo në administratë shtetërore, e cila njëherësh është ngjeshur njashtu do të duhet të reduktohet, pasi një ndër kushtet e BE-së është reduktimi i administratës por edhe profesionalizimi i saj, gjithashtu angazhimi në administratë nuk është profitabile sa që është një shpenzim i tepërt publik. Por, me shkurtimin e shpresave të të rinjve për tu angazhuar në administratë publike, qeveria duhet të mendoj për të krijuar kushte më të mira që rinia të mendoj në sektorë tjerë për të rregulluar mirëqenien ekonomike. Para disa kohësh kishte disa ide dhe këshilla nga ekspertët ekonomik që rinia të largojë mentalitetin e pritjes për administratë dhe të fokusohet në zhvillimin e biznesit familjar apo të vogël. Zaten, kjo është edhe parimi kryesor i një vendi në zhvillim, pra angazhimi i potencialit në zhvillimin e biznesit të vogël. Biznesi i vogël dhe ai i mesëm ka luajtur një rol të rëndësishëm në rimëkëmbjen e shumë shteteve në zhvillim, gjithashtu një fakt i rëndësishëm i sipërmarrjes është edhe ajo që gjatë krizave të 70’ në SHBA biznesi i vogël  dhe i mesëm ka përballuar rritjen e përqindjes së papunësisë, pas krizave të 97’ në rimëkëmbjen e “Tigrave të Azisë” ka luajtur rol të rëndësishëm biznesi i vogël.  Gjithashtu rëndësia e biznesit të vogël edhe më tepër është i vlefshëm në vendet në zhvillim, ku renditet edhe Maqedonia, prandaj angazhimi i qeverisë në këtë sektor duhet të jetë më serioz. Gjithë faktet të një ekonomie kapitaliste, të orientuar në tregun e lirë argumentojnë se forma më e mirë për të rritur zhvillimin ekonomik është angazhimi në forcimin e biznesit të vogël dhe të mesëm. Por ku është realiteti në ekonominë e Maqedonisë ? Në një vend të grumbulluar me probleme, që qeveri pas qeverie krijojnë probleme të reja, dita ditës detyrojnë qytetarin të demoralizohet kurse vendi edhe më tej futet në errësira ekonomike.  Kështu Maqedonia veprimet e paarsyeshme vazhdon ti kultivojë dhe qytetari në Maqedoni do të detyrohet të shpresoj në një vend pune partiake  katër vjeçare. Edhe përkundër asaj që Maqedonia gati 20 vite që thiret në vlerat të ekonomisë së tregut të lirë, ende nuk investohet seriozisht në këtë sektor. Pas kaq viteve qeveria mendon të ndaj një 4.7 milion euro nga buxheti për motivimin e këtij sektori që krahas investimeve publike jo profitabile kjo pjesë e ndarë nuk është serioze.  Andaj qytetari, sidomos rinia si pjesë më vitale e fuqisë së punës, do të detyrohet të gjej burime alternative financiare për të krijuar një biznes të vogël, por edhe atë biznes që mund të nis nuk është i sigurt, jo nga shkaku i konkurrencës së tregut, por nga shumë faktorë që shteti ende nuk i ka pastruar për të krijuar hapësira për të zhvilluar biznesin e vogël. Dy pika kyçe që e shqetëson qytetarin janë mos reagimi serioz ndaj konkurrencës jo lojale dhe korrupsioni. Edhe pse  në momente të caktuara është krijuar një huti për angazhimin “serioz” për të parandaluar këto dukuri, rezultati ka qenë negative. Prandaj sot mund të ketë shume ide të mira për te zbutur varfërinë por projekte serioze për të bërë nje gjë të tillë janë të varfra, si vet ekonomia e vendit.  Maqedonisë nuk I duhet shumë për të rimëkëmb ekonominë, mjafton që politikanët tone të marrin shembull të kryeministrit të Turqisë, Taip Rexhep Erdogan, që në vitin 2001 kur partia e tij mori pushtetin në Turqi i vetmi premtim për ekonominë e vendit ishte “ Nuk do të vjedhim “.



botuar ne kohaere.eu
24/11/2010

Buxheti që mbjell kriza të reja


Buxheti që mbjell kriza të reja






Shpërndarja e mjeteve në gjithë ministritë kanë lënë  anash rajonet e banuara me shqiptarë. Me çka, veç krizave ekonomike që do të sjellë ky buxhet i parashikuar, për shkak të varfërisë së dyfishtë të shqiptarëve mund të ketë edhe tendenca për rritje të krizës ndëretnike
Në fund të çdo viti kalendarik, çdo person, çdo familje, çdo biznes por edhe çdo shtet përgatit raportin për vitin e kaluar kalendarik për të shikuar gjendjen ekonomike si ka rrjedhur gjatë kohës dhe pas saj menjëherë parashikon vitin e ardhshëm se ku do të pozicionohet gjendja tij, apo shtetit në aspektin ekonomik. Kështu veprojnë shumë individë, kompani dhe shtete. Nëse në një familje diskursi që tregon pozicionin e gjendjes ekonomike të një familje është kuleta, te një shtet është buxheti. Buxheti është dokumenti kryesor ekonomik që pasqyron më qartë gjendjen ekonomike të një shteti. Tani edhe Maqedonia njëjtë përgatit Propozim-buxhetin për vitin 2011 i cili më është propozuar nga Qeveria, pritet të miratohet në Parlament dhe të aplikohet gjatë vitit të ardhshëm kalendarik. Duke pasur parasysh se objektivat kryesore të buxhetit të çdo shteti janë përcaktimi i të mirave publike për qytetarët, rishpërndarja e mirëqenies ekonomike (të ardhurave shtetërore) në subvencione, pensione dhe shërbime tjera sociale si dhe qëndrueshmëria ekonomike, që ka të bëjë me kontrollin e papunësisë dhe kontrollit të inflacionit. Buxheti i shtetit ka ndërlidhshmëri dhe influencë në jetën e përditshme të qytetarit, njashtu anasjelltas edhe qytetaret me vetëdije apo pa vetëdije, direkt apo indirekt kanë ndikim në hartimin e buxhetit të shtetit, qoftë ajo nëpërmjet aktiviteteve të ndryshme ekonomike qoftë ajo si sjellje e konsumatorit. Prandaj duke pasur parasysh këto elemente në lidhje buxhetin, propozimi i tij për vitin e ardhshëm akademik duhet të jetë në përputhshmëri me interesat e shumicës së qytetarëve, duke lënë anash çdo gjykim nacional. 
Buxheti i vitit të kaluar kalendarik në Maqedoni ishte për të qeshur për ata që nuk jetuan nën ombrellën e këtij shteti, por për të qarë për ata që jetuan në të, pasi gjithë investimet kapitale ishin parashikuar për investime jo profitabile, për gjëra të luksit dhe për ndërtimin e Shkupit 2014, që ky projekt ende vazhdon të jetë në buxhetin e 2011, kurse aspak nuk kishte elemente për uljen e papunësisë apo motivimit të agrokulturës, veç disa subvencioneve që ishin si ndihma sociale, apo nxitjen dhe motivimin e biznesit të vogël.  Këto elemente janë disa që janë lënë pas dore vitin e kaluar. Një element tjetër që paraqet destruktivitetin ekonomik të Maqedonisë është edhe manipulimi me huat që merr shteti nga institucionet financiare ndërkombëtare dhe mos shfrytëzimi i tyre për projekte zhvillimore, por këto, përkundrazi i orienton për shpenzim publike, me çka qytetari i Maqedonisë ende thellohet në borxhe. Për paaftësinë e Qeverisë në menaxhimin e buxhetit për vitin e kaluar, njashtu vërejtje kishte edhe nga Komisioni Evropian, që shpenzimet publike ishin tejet të mëdha në raport nga mbledhja e taksave. Gjithë ky devijim i vitit të kaluar parashihet të përsëritet edhe vitin e ardhshëm, me çka vendi do të shkojë drejt varfërimit. Këto ishin disa elemente në aspektin e përgjithshëm të buxhetit të vitit të kaluar, që mund të përsëriten këtë vit. Por, përveç këtyre devijimeve makro, në planin e buxhetit për vitin e ardhshëm kalendarik, vërehet edhe diskriminimi rajonal dhe nacional i investimeve kapitale. Shpërndarja e mjeteve në gjithë ministritë kanë lënë  anash rajonet e banuara me shqiptarë. Ky diskriminim vërehet në gjithë sektorët e Qeverisë, por më të theksuara janë ajo e arsimit, ku shumë shkolla shqipe janë me kushte të mjeruara dhe nuk parashikohen mjete për mirëqenien e tyre, kjo më tepër është vërejtur në zonat rurale të banuara me shqiptarë, në Ministrinë e Kulturës ku parashihen ndarje të mjeteve për organizimet festive të kulturës sllavo-maqedonase, përmendoreve  dhe figurave qesharake në Shkup, kurse nga ana tjetër janë larguar ose nuk janë parashikuar mjete edhe për organizimit e ndryshme të kulturës shqiptare, në Ministrinë e Vetadministrimit Lokal njashtu vërehen diskriminime për komunat shqiptare. Gjithë kjo lojë diskriminuese bie mbi supet e shqiptarëve në Maqedoni. Me çka, veç krizave ekonomike që do të sjellë ky buxhet i parashikuar, për shkak të varfërisë së dyfishtë të shqiptarëve mund të ketë edhe tendenca për rritje të krizës ndëretnike. Gjithë kjo si rezultat i mosfunksionimit serioz të palës shqiptare që përfaqësojnë shqiptarët në Parlament, qoftë ajo partia pozitës që duhet të jetë më e zëshme në këto tendenca, njashtu edhe partitë politike opozitare që duhet t’i bëjnë presion mosrealizimit të këtyre projekteve me buxhetin e shtetit.

Nga Ali Maksuti
botuar ne kohaere.eu
11.11.2010

Imuniteti ekonomiko-financiar i Maqedonisë

Imuniteti ekonomiko-financiar i Maqedonisë


Situata e tillë aspak më ndryshe nuk është edhe me Maqedoninë, e cila këto kriza ekonomiko-financiare i fsheh duke krijuar kriza politike, vetëm për të dezorientuar opinionin publik

Krizat financiare janë dukë gllabëruar një numër të madh të shteteve dhe lëvizur në çdo vend të botës, ku një frikë të tmerrshme nga këto kriza i ka kapluar edhe shtetet më të fuqishme të botës, të cilat tani janë duke i parë simptomat në segmente të ndryshme të jetës, si në ekonomi, politik dhe jetën sociale. Shkaqet eksterne apo të jashtme dihen më nga faktorët ndërkombëtar të organizuar në forma të G10, G20 dhe BE-së, dhe këto të fundit janë duke përpiluar masa preventive për pasoja më të rënda nga këto kriza edhe atë duke futur nën kontrollin e shtetit sistemin bankar, në rebalancimin e buxhetit të shteteve kanë parashikuar uljen e shpenzimeve publike dhe shtyrjen e investimeve publike për një kohë më të vonshme, konkretizimin e luftës ndaj korrupsionit si dhe minimizimin e borxhit ndaj te huajve. Këto janë disa pika kyçe për kontrollin e vërshimeve që mund të rrënojnë ekonominë e vendeve. Nga këto kriza nuk është lënë pa prekur edhe rajoni i Ballkanit. Situata e tillë aspak më ndryshe nuk është edhe me Maqedoninë, e cila këto kriza ekonomiko-financiare i fsheh duke krijuar kriza politike, vetëm për të dezorientuar opinionin publik. Një ndër mundësitë politike që shfrytëzojnë qeveritarët në shtetet multietnike është dezorientimi i opinionit publik, edhe atë për të mbuluar krizat financiare-ekonomike të vendit krijon kriza ndërnacionale dhe ndërfetare. Veç rënies reale ekonomike të vendit, situata edhe më tej është duke u keqësuar. Krizat financiare që kanë kapluar edhe rajonin ndikojnë drejtpërsëdrejti në vendin tonë dhe kjo nuk meret seriozisht nga qeveria, shembull kemi rastin e krizave qe ka kapluar Greqinë që ndikon edhe në rrjedhat ekonomike të Maqedonisë, pasi Greqia ka një përqindje bukur të mirë te investimeve ne Maqedoni, gjithashtu në raport me Greqinë ekziston import-eksporti kontinuel. Veç kësaj vendi ka marrëdhënia me gjithë fqinjët në importin dhe eksportin e mallrave, ku importojmë me valuta prodhime nga Greqia, Bullgari, Turqia, Kroacia, Sllovenia me çka dobësohet edhe denari, kur po të njëjtat prodhime mund ti gjejmë në vend nëse motivohet prodhimi i vendit. Nga ana tjetër importi i të mirave bujqësore të importuara në vitin 2009 ka qenë dyfish më i madh se eksporti, turizmi dimëror ka pasur rënie kurse ai veror nuk ka qenë si vitet më pare, gjithashtu të prurat e emigrantëvë këtë vit kanë qenë shumë më të ulëta se viteve të kaluara. Gjithë këto janë disa të dhëna dhe elemente që tregojnë për një të ardhme të varfër  të Maqedonise. Nëse qeveria do të merte hapa të sinqerta në ruajtjen e imunitetit ndaj krizave ekonomiko-financiar, do duhej të mos shpërfillte këshillat e organizatave ndërkombëtare për rebalancimin e buxhetit duke ulur shpenzimet publike të dorës së dytë, duke lënë mënjane Shkupi 2014 si investim i panevojshëm, duke bërë shpërndarjen e mjeteve financiare në raport të drejtë rajonal, duke iniciuar investime të drejta rajonale, duke motivuar dhe krijuar projekte agrokulturore për prodhimet bujqësor në rajonin e Pollogut, në politikat makroekonomike të mbante një politike proteksioniste për të motivuar prodhimin vendor atëherë shumë më lehtë do të përballonte apo do ishte imune ndaj  këtyre krizave edhe vet popullata në Maqedoni. Gjithashtu një sterilizim të ecjeve ekonomike apo krijimit të një imuniteti në vend është edhe dobësia për të konkretizuar korrupsionin edhe në nivele  të larta brenda qeverisë, funksionarëve pa marrë parasysh ngjyrimet partiake si dhe edhe vet projekteve të dyshimta nga udhëheqësit e sektorëve të ministrive. Mos funksionimi serioz i qeverisë në hartimin e politikave ekonomike dhe krijimin e imunitetit ekonomik-financiar është si rezultat i politikës kokëforte të qeverisë, gjithë pasojat janë duke i përjetuar vet popullata. Në këto raste për të përballuar pasojat e rënda, partitë politike si ato qeveritare dhe ato opozitës në mënyrë serioze duhet ti qasen problemeve edhe atë duke mënjanuar kapicat politike ditore, duke mënjanuar inatet dhe kokëfortësinë nacional-romantizmin dhe te ulen të shohin problemet e zhytjes së kapitalit publik në investime të vdekura.



Nga Ali Maksuti


botuar kohaere.eu
05/08/2010

Liderizimi i liderëve



Liderizimi i liderëve


Nga Ali Maksuti

Komunizmi si ideologji totalitare mbahej me karizmën e liderëve, pra liderizimi ishte karakteristikë e komunizmit, pra komunizmi njihej ndryshe edhe si prodhues i liderizmit. Vetëm partia komuniste ka patur lider të paprekshëm. Diktatura komuniste mbahej me liderët, me policinë, me ndjekjen dhe me shërbimet ideologjike intelektuale të saj. Kjo periudhe që karakterizohej me këtë ideologji, pra komunizmin kaloi, por liderizmi mbeti. E kemi parasysh se kur shkon dikush, ne vendin që ka qëndruar një kohë len diçka nga karakteristikat e saj, qoftë edhe si një kujtim, kështu edhe nga komunizmi që kaloi, mbeti liderizmi.
Liderizmi i mbet një ideologjie tjetër, asaj demokracisë. Demokracia nuk pranon lider, pranon udhëheqës të përkohshëm. Shkaku pse mbeti liderizmi tek ne është se komunizmi si ideoligji totalitare në vete por edhe si një sistem jete sociale,ekonomike edhe politike, kur u përmbys ajo, nuk u përmbys edhe mentaliteti komunistë me karakteristikë liderizmin. Pak nga natyra patriakale e shqipëtarëve e pak nga mentaliteti i komunist, liderizmi mori një trajtë të re, që u amnistua në demokraci si një pjesë integrale e politikës ditore. Tani ku më jemi në demokraci, gati 20 vite, ende kemi liderizëm, kemi edhe lider. Gjeneratat me të vjetra ndoshta kanë shpresuar se demokracia do të zëvendësojë liderin me udhëheqësin, por edhe ndoshta janë mësuar me liderizëm dhe nuk ju vjen çudi që ne ende kemi liderizëm dhe liderë.
Për gjeneratat e reja liderizmi është lodhje, mendoj gjeneratat të pas komunizmit janë lodhur me liderizmin. Po të bisedosh me qytetarët do shohësh lodhje nga liderizmi. Lajmet, emisionet, dokumentaret, mediat në përgjithësi të lodhin me të njëjtin refren, liderët. Kemi shumë lider, kemi lider të shtrejt edhe të lirë. Kemi lider që nuk duan ti thrasim udhëheqës të përkohshëm, por duan ti thërasim lider të përjetshëm ose lider shpirtëror (që nuk janë te tille). Liderizmi është shpërnda edhe tek shumë shtresa të popullit, edhe tek një nënpunës i thjeshtë , edhe tek një biznesmen, edhe tek një mësimdhënës, edhe tek një student, edhe tek një qytetar, edhe tek një fshatar por edhe tek një lypës.
Kemi shumë lider, lider me veturë luksoze, lider me katër truproje, lider me tetë truproje, lider me shërbim personal sekret e shumë lider tjerë. Ky liderizëm e këta liderë na kanë lodhur, na kanë lodhur nga shkaku se çdo mëngjes që të hapësh e-mailin që të ka ardhur një e-mail nga një lider për programin parazgjedhor, apo të shikosh lajmet e mëngjesit i ke liderët, ne drekë, në kohën e pushimit për drekim ( ne shqiptarët nga shkaku i papënusësi së madhe kemi më shumë pauzë se ajo e drekës ) do shohësh të njejtët fytyra të mëngjesit dhe në mbërmje, normal lajmet kryesore janë të njejtët lider të para shumë viteve. Kështu liderizmi e lodh njeriun, sytë e vdekshëm të njeriut lodhen nga kjo dhunë visuele. Lodhja më tepër shtohet edhe atëherë kur fillon dhuna fonike që i bëhet veshit, kur nga liderët “detyrohesh” të dëgjosh fyerje, sharje, ofendime, diskretitime, nënçmime, fjalor të ulët, lëvdatë për vetë liderin – pra për veten. Veç këtyre që dëgjon, detyrohesh të dëgjosh gënjeshtra. Dhe habia më e madhe qëndron në atë se nuk habitemi që na gënjejnë, por që mendojnë se populli ju beson.
Pra teatri politik i liderizmit është bërë i padurueshëm për qytetarin, pasi kjo dramë që luhet në teatrin politik të liderizmit fillon me skena komike, vazhdon me përfitime astronomike dhe përfundon me ngjarje tragjike. Ky teatër liderizmit është bërë i padurueshëm : për fshatarin që nuk ka rrugë për të shpejtuar për në ambulancë, se edhe këtë nuk e ka, për një intelektual që nënvlerësohet nga një bari, duke mos nënçmuar as bariun, se edhe për të është bërë i padurueshëm ky teatër që nuk i ofron asnjë beneficion për blegtorinë, për një profesor me një rrogë sa për të paguar faturën e rrymës elektrike, për një familje që është bërë të jetoj në mëshirë të fqinjit.
Pasi ky liderizëm ka krijuar shumë vlera çmoralizuese në skenën politike por edhe në shoqërine shqiptare në përgjithësi dhe nga ana tjetër jemi popull jo shumë i madh, prandaj edhe s’kemi shumë hapsirë dhe kohë për këto loja aq rënuese. Për të zëvendësuar këtë, na duhet të fillojmë të çnjërosim liderizmin që mban në vete mos durim por të frymëzojmë udhëheqësi mirëkuptimi, të çnjerosim liderizmin monoton dhe të frymëzojmë udhëheqësi kreative, të çnjerosim pasionet e liderizmit dhe të zëvendësojmë vendimet racionale udhëheqëse, të largojmë nga bindjet liderizmin autoritar dhe të sjellim bindjet e udhëheqësëve të bashkëpunimit të barabart, të largojmë kaosin dhe të sjellim rendin. Pra, nuk na duhen lider të përjetshëm që shtetin e pushtetin e shohin si sundim e përfitim, por na duhen udhëheqës që shtetin e pushtetin e shohin si shërbim ndaj qytetarit.

Demokracia dhe Bashkimi Europian


Demokracia dhe Bashkimi Europian

Nga Ali Maksuti më 6 Dhjetor 2010 

Çështja Evropiane (integrimet euro-atlantike), ka të bëjë me vendet që e presin integrimin dhe me vet unifikimin e politikave të Bashkimit Evropian (BE). Në këtë proces ekziston vetë problemi i BE-së, ku paraqiten dy çështje kontroverse, evropianizimi i demokracisë në stilin e identitetit evropian, që për kusht e ka shtetet anëtare dhe shtetet që janë në pritje të anëtarësimit të pranojnë këtë të vërtetë, dhe nga ana tjetër kemi të bëjmë me demokratizimin e BE-së, në formën reale të të kuptuarit. Të dy këto aspektet kontroverse janë çështje që kanë të bëjnë me debatet e shumta akademike për identitetin evropian dhe integrimet në vazhdim, si të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë. Këto çështje thelbin e problemit e kanë në varësinë e një “backround-i” nacional të vendeve anëtare, si dhe për preferencat ideologjike dhe kulturore të vendeve në pritje të anëtarësimit në BE.
Me vendimin e radhës për heqjen e vizave të dy vendeve tjera të Ballkanit Perëndimor, Bosnjës dhe Shqipërisë, BE tregon edhe njëherë interesimin për zgjerimin e saj. Për këtë qëllim BE zgjerimin e saj e sheh si një “perandori” me rritje të ndikimit në nivel global, por nga ana tjetër zgjerimi i integrimit të shteteve të reja duhet të realizohet në atë rrugë që të pranoj me një respekt edhe diversitetin kulturor – politik të shteteve që presin anëtarësimin, por edhe shteteve tw cilat veç më janë anëtare. Kjo, zaten është edhe aspirata e krijimit të një unioni të të gjithë njerëzve që jetojnë ne Evropë, duke u bazuar në Traktatin e Mastriktit që është në varësi të pranimit të kësaj doktrine të integrimit, pra pranimit të diversitetit kulturor, por edhe linguistik.
Por, rritja e ndikimit të partive djathtiste në Evropë ka filluar të ndryshojë perceptimin real për demokracinë. Ardhja në pushtet në Suedi e partive me qëndrime anti-emigrantëve, gjegjësisht anti-islame, koalicioni i liberalëve me djathtistët në Holandë për formimin e qeverisë, raporti i Francës me emigrantët si dhe deklaratat e fundit të kancelares gjermane për dështimin e multikulturalizmit në Gjermani janë disa elemente që tregojnë qëndrimin real të Evropës ndaj emigrantëve, sidomos ndaj myslimanëve. Nga ana tjetër kemi edhe thyerjen e mitit të lirisë dhe barazisë që ishte perceptuar më parë se janë në identitetin Evropian. Qëndrimet e idealistëve liberal amerikan se bota mund të qëndrojë duke kultivuar gjithë kulturat e botës është duke treguar të kundërtën. Orientimi identitetit evropian të bazuar në të kaluarën historike nuk do të mund të përballojë zgjerimin e saj me shtetet që kanë kultura dhe preferenca tjera ideologjike nëse nuk e pranon realitetin e krijuar në Evropë.
Deklaratat kontroverse të përfaqësuesve evropian japin një pasqyrë të asaj se BE ende është në proceset e harmonizimit të identitetit evropian me demokracinë. Zgjerimi i BE-së e forcon Evropën në proceset diplomatike ndërkombëtare, por nga ana tjetër e detyron të pranojë realitetin e krijuar në Evropë me diversitetin kulturor dhe ideologjik. Arsyeja e shtyrjes së vendeve të Ballkanit në integrimet evropian, si dhe zgjatja e pranimit të Turqisë në BE, janë edhe disa elemente të vazhdueshme, por edhe bazë që tregojnë gjendjen e BE-së në raport me realitetin politik në kontinentin e Evropës. Furio Cerutti, analist politik, edhe pse në librin e tij “The search for European identity “ thotë që pjesërisht mban teoria e Huntigtonit “Ne e dimë kush jemi vetëm atëherë kur e dimë kundër kujt jemi” në lidhje me identitetin politik të Evropës, por nuk është baza kjo.
Fatkeqësisht tendencat e fundit në Evropë tregojnë të vërtetën e Huntigtonit. Deklaratat e Wilders, platforma e partisë fitimtare në Suedi dhe qëndrimet e Zvicrës ndaj xhamive treguan identitetin Evropian dhe qëndrimet pro dhe anti “të huajve”. Interesi i BE-së pro zgjerimit si dhe anasjelltas, interesi i shteteve që presin anëtarësimin në BE duhet të jetë ne relacion të respektit dhe rregullimit legjislativ duke mbrojtur kulturat dhe qëndrimet ideologjike të të gjithë banorëve të BE-së dhe respekti i legjislacionit që mbron të drejtat dhe liritë të njeriut, si elemente demokratike. Kjo zaten është edhe vizioni i themeluesve të BE-së.
http://ligjerimi.al/demokracia-dhe-bashkimi-europian/